7 DI SEPT. TABATA DIA MUNDIAL DI AIRE LIMPI

aruba bank mega

Lamentablemente na Aruba keto bay tin barionan cu ta sufri.

Aruba, Sep 8, 2025 – Mientras mundo ayera 7 di september a celebra Dia Internacional di Aire Limpi pa un Shelo Blauw, e habitantenan, di Ser,i Teishi, Mahuma, Parkietenbos, Buena Vista y Simeon Antonio ta biba un realidad hopi distinto. For di mainta te cu atardi, cada dia cu un intensidad diferente, un aire carga di mal holo y contamina ta drenta e barionan for di mainta te cu anochi. Tur cos ta depende for di cua angulo e biento ta supla, pasobra awo ta for di tres angulo, Ser’i Teishi, Barcadera y e Dump e aire malo ta drenta den e barionan.

Advertisements

Den e casnan di e barionan aki, habri bentana mainta kiermen laga e holornan malo aki drenta paden di bo cas. Muchanan hopi biaha ta bay scol cu dolor di cabes. Nos adultonan mayor no por cana den hardin mainta mas of sinta den patio, pasobra e biento cu ta supla ta trece e aire contamina cual ta malo pa nan salud delicado. Pues, nan ta obliga di keda cera paden di nan cas.

Durante anochinan cu e holor ta fuerte, hopi famia ta drumi cu ventiladornan of serbetenan muha na e bentana y portanan pa evita di drumi halando rosea for di e aire contamina aki.

“Ta manera biba atrapa den un prizon invisibel”, un bisiña di Mahuma ta conta. “ E muchanan ta tosa henter dia y e mayornan ta sinti cu e aire malo ta kita nan forsa”

Consecuencianan grave.

E impacto riba e salud den e poblacion di e barionan ta alarmante. Entre e famianan den e barionan tin indicenan hopi halto cu ta wordo registra di cancer, astma, alergianan, enfermedadnan di pulmon y migraine cronico. Muchanan cu nan pulmonnan ta den desaroyo, ta absorba mas contaminacion ora di hala rosea, loke ta haci nan mas vulnerabel pa haya Astma. Adultonan mayor, cu hopi di nan tin condicionnan medico pre-existente, nan ta esunnan cu mas ta sinti e intensidad di e peso den e aire sushi, cu ta debilita nan curason y nan sistema ora di hala rosea.

E sufrimento aki no ta algo nobo. Pa añanan largo, e barionan aki a wordo afecta pa e Dump di Parkietenbos, specialmente ora cu biento bira, pero awendia tin mas fuente di holo malo ta afecta e barionan:

  • E Dump di Ser’i Teishi Pariba-panort di e barionan, unda cu ta derando desperdicio apesar di kehonan entrega, e biento di Noord-Oost cu ta supla constantemente ta tuma di e emision di e gasnan cu ta sali di Ser’i Teishi.
  • E Centro di e desperdicio na Barcadera, ta manda un holo malo mas concentra pa e barionan Parkietenbos y parti di Simeon Antonio.
  • E Dump di Parkietenbos cu actualmente ta cera pero keto bay ta emiti aire y holo malo cu ta bin di decadas di dera desperdicio.

Loke pa algun ta un paisahe industrial na Barcadera y Seri’ Teishi, ta un condena diario pa e barionan aki, cu tin cu respira un aire cu ta hasi hende malo.

Un yamada urgente

Stichting Parkietenbos, den representacion di e habitantenan, na luna di maart 2024 a urgi Gobierno y Oficina di Maneho di Crisis tuma over e situacion pa traha riba un solucion acelera. Te cu awe no a tende nada mas. E ministro di medio ambiente di e tempo ey a neglisha e kehonan di e habitantenan y e fundacion na multiple ocasion.

E derecho pa hala rosea di aire limpi ta un derecho Humano Fundamental di hende proclama pa United Nations.